Muundo wa Mtihani wa Kiswahili Kidato cha Nne NECTA
Mtihani wa Kiswahili wa Kidato cha Nne, unaosimamiwa na Baraza la Mitihani la Tanzania (NECTA), ni miongoni mwa mitihani muhimu zaidi katika mfumo wa elimu nchini Tanzania. Mtihani huu umeundwa kutathmini ujuzi na uwezo wa mwanafunzi katika lugha ya Kiswahili, kufuatia miaka minne ya masomo ya sekondari.
Mtihani huu huzingatia vipengele muhimu vya lugha, ikiwemo sarufi, msamiati, ufahamu, na uwezo wa kujieleza kwa ufasaha. Zaidi ya hayo, unachunguza uelewa wa mwanafunzi kuhusu fasihi ya Kiswahili na uwezo wake wa kuunganisha maarifa hayo na maisha ya kila siku.
Ni muhimu kwa kila mtahiniwa kuelewa muundo wa mtihani huu ili aweze kujipanga ipasavyo na kujiandaa vya kutosha. Ufahamu wa kina wa maeneo yatakayojitokeza kwenye mtihani, pamoja na aina ya maswali na viwango vya ugumu, utampa mtahiniwa mwongozo sahihi wa kujisomea na kufanya mazoezi. Kupitia uelewa huu, mtahiniwa ataweza kujiamini zaidi na kuongeza uwezekano wa kupata matokeo bora.
Katika makala haya, tutachambua kwa undani muundo wa Mtihani wa Kiswahili wa Kidato cha Nne NECTA, tukigusia malengo yake makuu, sehemu zake, aina za maswali, na ushauri kwa watahiniwa. Lengo letu ni kuwapa wanafunzi mwongozo wa kina na wenye manufaa ili waweze kujiandaa vyema na kukabiliana na mtihani huu kwa ujasiri.
Malengo ya Jumla ya Mtihani wa Kiswahili Kidato cha nne
Malengo makuu ya mtihani wa Kiswahili ni pamoja na:
- Uwasilishaji wa Kiswahili Fasaha: Kupima uwezo wa mtahiniwa kuwasiliana kwa Kiswahili fasaha katika mazingira mbalimbali.
- Uthamini wa Kiswahili: Kutoa nafasi ya kubaini viashiria vya umuhimu wa Kiswahili kama sehemu muhimu ya utamaduni wa Tanzania.
- Ujuzi wa Kudadisi: Kuonyesha ujuzi wa kudadisi na kubuni masuala mbalimbali ya lugha na fasihi ya Kiswahili.
- Matumizi ya Kazi za Fasihi: Kuwezesha wanafunzi kutumia kazi za fasihi katika maisha ya kila siku.
- Miktadha Mbalimbali: Kujifunza kutumia lugha ya Kiswahili katika muktadha mbalimbali.
- Kuendeleza Kiswahili: Kubaini njia za ukuzaji na uenezaji wa Kiswahili ili kiweze kutumika katika mawasiliano ya kimataifa.
- Kujisomea: Kujiimarisha katika kujisomea maandiko mbalimbali ya Kiswahili.
- Msingi wa Kujifunza: Kujenga msingi bora wa kujifunza na kujiendeleza katika Kiswahili.
- Kupata Maarifa: Kutumia Kiswahili kupata maarifa, mwelekeo, na stadi katika nyanja za kijamii, kitamaduni, kiteknolojia, na kitaaluma.
Muundo wa Mtihani
Mtihani wa Kiswahili Kidato cha Nne utachukua muda wa saa tatu (3).
Mtihani huu utafanywa katika karatasi moja (1) iliyogawanyika katika sehemu A, B, na C zenye jumla ya maswali 11. Mtahiniwa atatakiwa kujibu maswali yote katika sehemu A na B, na maswali mawili (2) kutoka sehemu C. Jumla ya alama katika mtihani ni 100.
Sehemu A
Maswali Mawili (2): Sehemu hii itakuwa na maswali mawili.
- Swali la Kwanza: Ni la kuchagua jibu sahihi lenye vipengele 10. Kila kipengele kitakuwa na alama moja (1), hivyo swali hili litakuwa na jumla ya alama 10
- Swali la Pili: Ni la kuoanisha lenye vipengele sita (6). Kila kipengele kitakuwa na alama moja (1), hivyo swali hili litakuwa na jumla ya alama 6.
Sehemu hii itakuwa na jumla ya alama 16.
Sehemu B
- Maswali Sita (6) ya Majibu Mafupi: Katika sehemu hii, kila swali litakuwa na alama tisa (9). Kwa hivyo, jumla ya alama katika sehemu hii itakuwa 54.
Sehemu C
- Maswali Matatu (3) ya Insha: Katika sehemu hii, mtahiniwa atatakiwa kujibu maswali mawili (2), ambapo swali moja litakuwa la lazima. Kila swali litakuwa na uzito wa alama 15. Hivyo, sehemu hii itakuwa na jumla ya alama 30.
Mapendekezo ya Mhariri: